Obezite

OBEZİTE
Obezite bir hastalıktır!.. Vücut yağ miktarının artışıyla tanımlanır, metabolik ve
damarsal morbidite açısından risk faktörü oluşturur.
Obezite, primer (eksojen) ve sekonder (metabolik, genetik, iyatrojenik) olarak ikiye
ayrılır ve metabolik sendromun en önemli ögesidir. Primer obezite nedenleri, hareketsiz
(sedanter) yaşam tarzı ve aşırı kalori alımıdır.
Obezite prevalansı Dünyada %30 , Türkiyede kadınlarda %29-46, erkeklerde
%13-16dır. Ülkemizde kilo artışının en hızlı olduğu dönem 30-40 yaş arasıdır.

Obezlerde aşağıdaki hastalıkların görülme olasılığı artar:
Diabetes mellitus
Koroner kalp hastalığı
Hiperlipidemi
Hipertansiyon
İnme (stroke)
Diğer hastalıklar: Osteoartrit, safra taşı, uyku apnesi, kanser (erkekte kolon ve
prostat; kadında meme, uterus ve mesane)
Kırk beş yaş üstü erkekler, menopozdaki kadınlar, sigara içenler, sedanter yaşam
sürenler, ailelerinde hipertansiyon, kalp-damar hastalığı, diabetes mellitus olanlar bu
hastalıklar açısından risk altındadır.
Çocukluk çağı, özellikle adolesan çağı obezitesi genellikle erişkin yaşta da sürer.
Çocukluk obezitesi tanı ve tedavisi, erişkin çağdaki kronik hastalıkları önleme açısından
çok önemlidir.

Tanı
Obezite tanısı için antropometrik ölçümler yeterlidir.
Vücut kitle indeksi (VKİ) en sık ve güvenilir olarak kullanılan ölçüttür:
VKİ = Vücut ağırlığı (kg) / Boy2 (m2)
VKİnin 30 kg/m2 ve üstünde olması obezite olarak kabul edilir.
Risk altındaki kişilerde VKİ 327 kg/m2 olması obezite kabul edilmelidir.
Çocuklarda ise VKİnin yaşa ve cinsiyete göre 95. persentilin üstünde olması obezite
kabul edilir (Tablo 1).
Bel çevresi ölçümü vücuttaki yağ dağılımının saptanmasında kullanılır.
Bel çevresinin erkeklerde >102 cm, kadınlarda >88 cm olması abdominal obezite
olarak değerlendirilir ve kardiyovasküler risk göstergesi kabul edilir. Bu değerler
gebeler için geçerli değildir.

Ayırıcı tanı
Endokrin (hipotiroidi, Cushing sendromu, insülinoma, polikistik over sendromu,
erkekte hipogonadizm), genetik nedenler ve ilaç kullanımı düşünülmelidir.
Laboratuvar
Olanak varsa, açlık ve tokluk kan şekeri, serum lipidleri (trigliserid, total kolesterol,
LDL-kolesterol, HDL-kolesterol) değerlendirilmelidir.

Tedavi
Amaç, hasta için kabul edilebilir, gerçekçi bir kilo kaybı hedeflenerek, obeziteye
ilişkin morbidite ve mortalite riskini azaltmak ve yaşam kalitesini yükseltmektir. Vücut
ağırlığının 6 aylık dönemde %10 azalması obezitenin yol açtığı hastalıkların önlenmesinde
önemli yarar sağlar.
1. Diyet
Diyetle haftada ortalama 500 gram kilo kaybı beklenir. Bu amaçla, düşük kalorili
dengeli diyetler planlanmalıdır. Pratik yaklaşım olarak, kadınlar için 1.200 kcal/gün,
erkekler için 1.400 kcal/gün orta derecede düşük kalorili diyet önerilebilir.
Diyet bileşimi %20-30 yağ, %15 protein ve %55-60 karbonhidrattan oluşmalıdır.
Diyet yüksek lif oranı içermeli, doymuş yağ oranı azaltılmalı ve değişime olanak
sağlanmalıdır.
Diyetin öğünleri sık, miktarları az olmalı, sosyoekonomik koşullara uygun ve
yaşam boyu uygulanabilir olmalıdır.
Kısa süreli, dengesiz ya da çok düşük kalorili diyetlerden kaçınmalıdır.
2. Egzersiz
Egzersiz hastanın cinsiyeti, yaşı ve mevcut risk faktörlerine göre ayarlanmalıdır.
Yürüyüş, güvenli ve kolay uygulanabilir olduğundan herkese önerilebilir. Günde 10
dakika olarak başlayıp haftada en az 5 gün 30-45 dakikaya çıkacak şekilde arttırılmalıdır.
3. Davranış değişikliği
Hastanın yaşam şekli ve beslenme alışkanlıklarında kalıcı değişiklikler sağlanmaya
çalışılır. Besin maddelerinin sağlıklı hazırlanış şekilleri önerilir.
Çocukluk çağındaki obezite tedavisi
Mutlaka ailenin beslenme alışkanlığı değiştirilmelidir.
İki yaş altındaki çocuklarda, motor gelişme geriliği yoksa kilo kaybı
amaçlanmamalıdır.
İki-yedi yaş arası çocuklarda amaç kilonun korunmasıdır. Ancak çocuk çok hızlı
kilo almışsa ya da ailede başka obez bireyler varsa, ayda en fazla 500 gram ağırlık
azalması sağlanmalıdır.
Yedi yaşından büyük çocukların haftada 0,5-1 kg kaybetmesi sağlanmalıdır.

Sevk
Diyet ve egzersiz tedavisine rağmen kilo kaybının olmaması
Stabil olmayan veya yeni ortaya çıkmış ek hastalıkların varlığı
Sekonder obezite
Hedeflenenden çok kilo kaybı
Yeme alışkanlıkları ve gerçekçi olmayan nedenlerle tedaviye uymama (psikotik
hastalar)
durumlarında hasta sevk edilmelidir.
Çocukluk çağında, obez çocukta kabızlık varsa hipotiroidi; mental retardasyon,
gelişme geriliği ve minör malformasyonlar varsa genetik bazı sendromlar açısından
çocuk sevk edilmelidir.

İzlem
Ayda bir kez, mümkünse aynı tartı ile, ağırlık izlemi yeterlidir.
Diyetle ilgili eğitim verilmelidir. Beklenen ölçüde kilo kaybı yoksa eğitim
tekrarlanmalıdır.
Beklenenden (3 ayda vücut ağırlığının %10undan) çok kilo kaybı varsa hasta
katabolizma açısından dikkatle ve daha sık aralıklarla izlenmelidir.
Kan basıncı izlemi yapılmalıdır.

Tablo 1. Çocuklarda yaşa ve cinsiyete göre VKİ persentilleri
Erkek
Yaş 5 50 95
1 14,6 17,2 19,9
2 14,4 16,5 19,0
3 14,0 16,0 18,4
4 13,8 15,8 18,1
5 13,7 15,5 18,0
6 13,6 15,4 18,1
7 13,6 15,5 18,9
8 13,7 15,7 19,7
9 14,0 16,0 20,9
10 14,2 16,6 22,2
11 14,6 17,2 23,5
12 15,1 17,8 24,8
13 15,6 18,4 25,8
14 16,1 19,1 26,8

Kız
1 14,7 16,6 19,3
2 14,3 16,0 18,7
3 13,9 15,6 18,3
4 13,6 15,4 18,2
5 13,5 15,3 18,3
6 13,3 15,3 18,8
7 13,4 15,5 19,7
8 13,6 16,0 21,0
9 14,0 16,6 22,7
10 14,3 17,1 24,2
11 14,6 17,8 25,7
12 15,0 18,3 26,8
13 15,4 18,9 27,9
14 15,7 19,4 28,6

Tablo 2. Günlük enerji gereksinimine göre besin gruplarının tüketilmesi önerilen porsiyon sayıları*
Enerji Tahıl Meyve Sebze Süt ve ürünleri Et, yumurta, kurubaklagil Yağ
1.200 5 2 3 1,5 4 3
1.300 5 2 4 1,5 4 4
1.400 5 2 4 2 5 4
1.500 6 2 4 2 5 4
1.600 6 3 4 2 6 4
1.700 7 3 4 2 6 5
1.800 7 3 5 2 7 5
Besin gruplarının porsiyon miktar ve içerikleri için Sağlık Bakanlığının
Toplumun Beslenmede Bilinçlendirilmesi adlı eğitim materyaline başvurulabilir.
*SIGN obezite kılavuzundan aktarılmıştır.

Kaynaklar
1. Clinical Guidelines on the Identification, Evaluation and Treatment of Overweight and Obesity in Adults.
The Evidence Report. NIH Publication No. 98-4083, 1999.
2. Onat A. TEKHARF (Türk Erişkinlerde Kalp Sağlığı, Risk Profili ve Kalp Hastalığı) İstanbul, 2000.
3. Hatemi H, Turan N, Arık N, Yumuk V. Türkiye Obezite ve Hipertansiyon Tarama Sonuçları (TOHTA).
Endokrinolojide Yönelişler 2000;11 (Ek 1).
4. Alikaşifoglu A, Yordam N. Obezitenin Tanımı ve Prevalansı. Katkı 2000:21:475-81.
5. Hellerstein MK, Parks EJ. Obesity and Overweight. Greenspan FS, Gardner DG, ed. Basic and Clinical
Endocrinology, 6th ed. McGraw-Hill, 2001.
6. Ulusal Obezite Rehberi. Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği, 1999.
7. Whitaker RC, Wright JA, Pepe MS, Siedel KD, Diettz WH. Predicting Obesity in Young Adulthood from
Childhood and Parental Obesity. N Eng J Med. 1997:337;869-73.
8. Dietz WH. Chilhood Obesity. Prevention and Treatment of Childhood Obesity. Acad Sci. 1993:699:47-
54.
9. Scottish Intercollegiate Guidelines Network (SIGN). Obesity in Scottland. A National Clinical Guideline.
Pilot Edition. SIGN Publication No 8,1996.

Kaynak : Sağlık Bakanlığı Tanı Tedavi Rehberi


İlacabak Logo


Önemli Uyarı : İlacabak.com Sitemizde ilaç satışı, ilaç temini veya ilaç promosyonu gibi bir faaliyetimiz yoktur. Ayrıca sitemiz üzerinde tıbbi konularda yardım veya danışma hizmeti de verilmemektedir. Sitede yer alan tüm bilgiler hasta ve doktorların ilaçlar hakkında bilgi sahibi olması için hazırlanmıştır. Sitemizdeki bilgilerin eksik veya güncellenmemiş olmasından sitemiz yasal sorumluluk altında değildir. Siteye giren kullanıcılarımız bu koşulları kabul etmiş sayılır. İlaç kullanmadan önce, lütfen doktorunuza danışınız.

İlacabak sosyal medyada :
İlacabak Twitter Sayfası İlacabak İnstagram Sayfası İlacabak Facebook Sayfası

© 2005 - 2022 İlacabak.com. Her hakkı saklıdır.