Akut Karın (erişkin)

AKUT KARIN (ERİŞKİN)
Akut karın, karın içi organlarda enflamasyon, perforasyon, obstrüksiyon ya da infarkta
bağlı olarak birden ortaya çıkan ve genellikle acil cerrahi girişim gerektiren bir durumdur.
Akut karın nedenleri yaş ve cinsiyete göre farklılık gösterir.

Tanı
Akut karın yapan birçok neden vardır.
Doğru tanıya ulaşmada iyi bir sorgulama ve fizik muayene çok önemlidir.
Semptomlar
Karın ağrısı, iştahsızlık, bulantı, kusma, ateş, ishal veya kabızlık, huzursuzluk.

Öykü
1. Ağrı sorgulaması
Başlangıcı:
- Nasıl başladı? (Ani, 1-2 saat içinde, saatler içinde)
- Ne zaman başladı? (6 saatten uzun süren şiddetli ağrıda önemli bir durum
var demektir.)
- Nerede başladı? (Başlangıç yeri, zamanla yer değiştirdi mi?)
Özelliği (Kolik, aralıklı, sürekli)
Şiddeti
Yerleşimi: Yayılımı var mı?
Arttıran ve azaltan faktörlerin varlığı.
2. Eşlik eden semptomlar:
İştahsızlık, bulantı, kusma (safralı, kanlı, fekaloid), sarılık, dışkılama bozuklukları
(kabızlık, ishal, kanlı, mukuslu), rektal ağrı, dizüri, hematüri, ateş, terleme, dispne,
öksürük, görmede bulanıklık olabilir.
3. Kadınlarda jinekolojik öykü: Son adet tarihi, varsa obstetrik öyküsü, anormal
vajinal kanama, ektopik gebelik risk faktörleri (pelvik enflamatuvar hastalık, rahim
içi araç, geçirilmiş ektopik gebelik öyküsü).
4. Özgeçmiş: Kronik hastalıklar (diabetes mellitus, iskemik-aritmik kalp hastalıkları
gibi), geçirilmiş karın ameliyatları, kullanılan ilaçlar, alkol kullanımı.

Fizik muayene
İnspeksiyon: Karın distansiyonu, skar dokusu, herni varlığı
Palpasyon: duyarlık (hassasiyet), rijidite, kas defansı (peritonit lehinedir ve hasta
kesinlikle eve gönderilmemelidir) , organ büyümeleri, ele gelen kitle varlığı, geri
tepen (rebound) duyarlık varlığı
Oskültasyon: Bağırsak seslerinde artma veya azalma, abdominal aortada üfürüm
duyulması

Laboratuvar
Kan sayımı: Beyaz küre sayısı çoğu hastada artarken, ilerlemiş peritonit ve sepsiste
normal veya düşük olabilir. Hematokrit, kan kaybı durumlarında düşme gösterir,
dehidratasyonda hemokonsantrasyona bağlı artış olabilir.
Tam idrar incelemesi: Üriner sistem enfeksiyonu ve/veya hematüri saptanabilir.

Ayırıcı tanı
Akut apandisit; periumbilikal veya genellikle sağ alt kadrana lokalize, sinsi-akut-sürekli ağrı, Başlangıçta epigastrik, sonra sağ alt kadran duyarlığı. Derhal sevk.
İntestinal obstrüksiyon; Yaygın Ani Kolik ağrı, Karın distansiyonu Derhal sevk.
Perfore duodenal ülser; Epigastrik Ani Sürekli ağrı, Epigastrik duyarlık, Derhal sevk.
Akut kolesistit; Epigastrik veya sağ üst kadran Sinsi akut ağrı, Sağ üst kadranda duyarlık, Sevk.
Akut pankreatit; Epigastrik ve arkaya yayılan Ani Sürekli ve şiddetli ağrı, Epigastrik duyarlık. Derhal sevk.
Renal kolik; Kostavertebral veya üreter traseleri boyunca Ani, şiddetli ve Keskin ağrı, Lomber duyarlık, Sevk.
Akut salpenjit; Bilateral adneksiyal, jeneralize olabilir Yavaş Gittikçe artan ağrı, Serviksin hareketiyle artan ağrı. Derhal sevk.
Ektopik gebelik; Unilateral pelvik, rüptüre olursa omuza yayılabilir Ani Hafif -şiddetli ağrı, Adneksiyal kitle, Derhal sevk.

Tabloda akut karına en sık neden olan hastalıklar özetlenmiştir. Başka birçok hastalık da akut karına
neden olabilir. Herhangi bir başka nedenle akut karın geliştirdiği düşünülen tüm hastalar cerrahi girişim
yapılabilecek bir merkeze sevk edilmelidir.

Sevk
Akut karın şüphesi olan bütün hastalar sevk edilmelidir.
Sevk öncesinde, bir sonraki hekimi yanıltabileceği için, ağrı kesici uygulanması
sakıncalıdır.

Kaynaklar
1. Trunkey DD, Crass Ra. Abdominal Pain. Mills J, Ho MT, Salber PR, Trunkey DD, ed. Current Emergency
Diagnosis & Treatment, Los Altos: Lange, 1985: 111-30.
2. American College of Emergency Physicians. Clinical Policy for the Initial Approach to Patients Presenting
with a Chief Complaint of Nontraumatic Acute Abdominal Pain. Ann Emerg Med 1994; 23: 906-22.
3. Clinical Policy: Critical Issues for the Initial Evaluation and Management of Patients Presenting with a Chief
Complaint of Nontraumatic Acute Abdominal Pain. Ann Emergy Med 2000; 36: 406-15.
4. Boey JH. The Acute Abdomen. Way LW, ed. Current Surgical Diagnosis & Treatment. Beirut: Lange, 1994,
441-52.
5. Tait IS. The Patients with Acute Abdominal Pain Wait Unduty Long for Analgesia, Journal of Royal College
of Surgeons of Edinburgh, 1999, 44: 181-4.

Kaynak : Sağlık Bakanlığı Tanı Tedavi Rehberi