Osteoartrit

OSTEOARTRİT
Osteoartrit, eklem kıkırdağını tutan, dejeneratif, ilerleyici özellikte, zaman zaman
enflamatuvar alevlenmeler gösteren, bu dönemde tedavi gerektiren, dünyadaki en yaygın
eklem hastalığıdır. Tüm eklemlerde görülmekle birlikte en sık el, diz, kalça ve omurga
eklemlerinde ortaya çıkar. Prevalansı yaşla artar.

Etyolojide rol oynayan faktörler:
Yaşlılık
Genetik özellikler
Obezite
Travma

Tanı
Semptomlar
Hareketle artan, dinlenmekle azalan eklem ağrıları
Uzun süre hareketsizlik sonrası ortaya çıkan ve yarım saatten kısa süren eklem
tutukluğu/sertliği
Eklemde enflamatuvar atak sırasında şişlik, sıcaklık artışı
Radyolojik olarak osteoartrit bulgusu olan hastaların yaklaşık %50sinde ağrı vardır.
Bu nedenle yaşlılarda ağrı yapabilecek diğer hastalıkların ayırıcı tanısı (Örn: kanser,
polimiyaljia romatika gibi) yapılmalıdır.

Fizik muayene
Eklemde palpasyonla hassasiyet
Krepitasyon
Eklem hareketlerinde ağrı ve kısıtlılık
Enflamatuvar atak sırasında eklemde sıcaklık artışı, hafif derecede efüzyon
Eklemde instabilite, periartiküler kas atrofisi

Laboratuvar
Laboratuvar bulguları özellik göstermez. Ancak, enflamatuvar atak sırasında eritrosit
sedimentasyon hızı ve CRP düzeyinde hafif-orta derecede artış görülebilir.
Radyolojik bulgular
Eklem aralığında daralma, osteofit oluşumu, subkondral skleroz, subkondral kistler

Ayırıcı tanı
Septik artrit
Romatoid artrit
Gut, psödogut
Psöriatik artrit
Fibromyalji
Yansıyan ağrı

Tedavi
Hastalığın kesin tedavisi yoktur. Tedavide amaç, ağrıyı azaltmak ve eklem hareketliliğini
artırarak yaşam kalitesini yükseltmektir. İlaç dışı tedavi en az ilaç tedavisi kadar önemlidir.

İlaç dışı tedavi
Hasta eğitimi (örneğin, diz ve kalça osteoartritinde ekleme binen yükü azaltmak
için sağlam tarafta baston kullanımı gibi), psikolojik destek
Kilo verme (obez hastalar için). (Obesite rehberine bakınız. Sayfa 277)
Egzersiz (düzenli olarak haftada 3 gün 30-45 dakika yürüme, eklem çevresi kaslarını
güçlendirme egzersizleri, normal eklem açıklığı egzersizler, aerobik egzersizler)
Enflamatuvar atak döneminde istirahat, soğuk uygulama ve elastik bandaj
Kronik dönemde lokal sıcak uygulama
Eklemlerin zorlanmasının engellenmesi

İlaç Tedavisi
Enflamasyon (Eklemde şişlik, sıcaklık artışı, efüzyon)yok ise iki hafta parasetamol 4x500mg. Düzelmezse Steroid olmayan antienflamatuvar*.
Enflamasyon var ise; Steroid olmayan antienflamatuvar, gastrointestinal risk faktörleri var ise mide koruyucu ilaçlar**.
İki hafta içinde düzelme yok ise sevk.
(*) Farklı steroid olmayan antienflamatuvar ilaçlar (SOAEİ)lar arasında etkinlik bakımından fark bulunmamıştır.
(**) SOAEİye bağlı gastropatilerde PGE2 analoğu veya proton pompası inhibitörleri önerilmektedir.
SOAEİ Kullanımının gastrointestinal yan etkiler açısından risk faktörleri
65 yaş ve üzerinde olmak
Geçirilmiş peptik ülser öyküsü
Geçirilmiş üst GİS kanama öyküsü
Antikoagülan veya glukokortikoidlerin kullanımı
Eşlik eden başka bir hastalığın olması
Basit analjezikler ve SOAEİın kullanımında dikkat edilmesi gereken noktalar
Kronik alkol kullanımı ve karaciğer hastalığı, parasetamol toksisitesini artırır.
SOAEİlar sıklıkla gastrointestinal hasara yol açabilirler. Bu problemler %50 hastada
hiçbir ön belirti vermeden başlayabilir.
Aktif ülseri olan hastalarda SOAEİlar kontrendikedir.
SOAEİlar, karaciğer, böbrek, kardiyovasküler ve pulmoner sistem (örneğin KOAH,
astım) hastalıklarında dikkatli kullanılmalıdır.
Aynı anda birden fazla SOAEİ kullanılmamalıdır.
SOAEİların antikoagülanlar (antagonist), lityum (atılımını azaltarak toksik etki),
anjiyotensin dönüştürücü enzim inhibitörleri (antagonist), diüretikler
(nefrotoksisite) ve antihipertansifler (antagonist) ile etkileşir.
SOAEİların kullanımına mümkün olan en düşük dozla ve en çok 3 hafta için başlanmalı,
uzun süreli tedavi ve yüksek dozlardan kaçınılmalıdır.
Yaşlı hastalarda yarı ömrü kısa olan SOAEİlar tercih edilmelidir.

Sevk
Tedaviye rağmen semptomların sürmesi
Semptomların hızla ilerlemesi
Tanıda şüphe olması
Sakatlığa neden olmuş osteoartrit

Kaynaklar
1. ACR Subcommittee on Osteoarthritis Guidelines. Recommendations for the Medical Management of
Osteoarthritis of the Hip and Knee. Arthritis Rheum 2000;43(9):1905-1915
2. Hochberg MC, Altman RD, Brandt KD, Clark BM, Dieppe PA, Griffin MR, Moskowitz RW, Schnitzer
TJ. Guidelines for the Medical Management of Osteoarthritis. Part I. Osteoarthritis of the Hip. American
College of Rheumatology. Arthritis Rheum. 1995; 11:1535-40.
3. Hochberg MC, Altman RD, Brandt KD, Clark BM, Dieppe PA, Griffin MR, Moskowitz RW, Schnitzer
TJ. Guidelines for the Medical Management of Osteoarthritis. Part II. Osteoarthritis of the Knee. American
College of Rheumatology. Arthritis Rheum. 1995;11:154146.
4. Kas, İskelet ve Eklem Sistemi Hastalıkları. Kayaalp SO Editör. Türkiye İlaç Kılavuzu 2001 Formüleri,
İstanbul:Turgut Yayıncılık, 2001.
5. Manek NJ, Lane NE, Osteoarthritis: Current Concepts in Diagnosis and Management. Am Fam Physician.
2000; 61:1795-804.

Kaynak : Sağlık Bakanlığı Tanı Tedavi Rehberi