Tanı Tedavi Rehberi » Hipertansiyon

Hipertansiyon

HİPERTANSİYON

Hipertansiyon, farklı günlerdeki üç ayrı ölçümde sistolik kan basıncının 140 mmHg ve/veya
diastolik kan basıncının 90 mmHg veya üzerinde olmasıdır.

Hipertansiyon tanı ve tedavisinin temel amacı, kan basıncı yüksekliğinin yaratabileceği
komplikasyonları, örneğin kardiyovasküler, serebrovasküler ve renal olaylar gibi hedef organ
hasarlarını ve bu komplikasyonlara bağlı morbidite ve mortaliteyi azaltmaktır.

Tüm hipertansiyon vakalarının %95'ini primer hipertansiyon oluşturur. Erişkin nüfusta ortalama
hipertansiyon prevalansı %30, 50 yaş ve üzeri nüfusta %45-50'dir.

Kardiyovasküler Risk Faktörleri:
Diyabetes Mellitus (DM)
Aile öyküsü (Anne baba kardeşlerden erkeklerde 55, bayanlarda 65 yaş önce koroner arter
hastalığı görülmesi)
Hipertansiyon
Sigara
Hiperlipidemi

Hipertansiyon İçin Risk Faktörleri
Sıvı Fazlası olan durumlar; Aşırı tuz tüketimi, Böbrek hastalığı nedeniyle hipervolemi
Birlikte olan durumlar; Obezite, Aşırı alkol alımı, Fizik aktivite azlığı
İlaç alımına bağlı; Steroid olmayan antienflamatuvar ilaçlar, Siklooksijenaz 2 inhibitörleri, Sempatomimetik ilaçlar(Ör: Dekonjesanlar vb), Oral kontraseptifler, Steroidler, Siklosporin vb, Kokain ve amfetamin, Meyan kökü

Tanı
Kan basıncı, hasta 5-10 dakika dinlendikten sonra, oturur pozisyonda, manşon kola uyumlu
olacak şekilde, kol altı desteklenerek ve kalp hizasında ölçülmelidir. Kan basıncı yüksek saptanırsa
ölçüm en az 5 dakika sonra tekrarlanmalıdır. Ölçüm hastanın ilk muayenesinde her iki koldan,
sonraki değerlendirmelerde ise sağ koldan yapılmalıdır.

Semptomlar:
Kan basıncı yüksekliği çoğunlukla semptomsuzdur. Bu nedenle, sağlık ocağına başvuran her
erişkin hastanın kan basıncı ölçülmelidir.
Fizik Muayene:
Hipertansiyonlu hastanın fizik muayenesi dikkatle yapılmalı, özellikle beden kitle indeksi, göz dibi,
kardiyovasküler sistem değerlendirilmeli ve nörolojik muayeneye önem verilmelidir.
Laboratuvar İncelemesi:
Komplike olmamış hipertansiyonda laboratuvar incelemeleri çoğunlukla normaldir. Ancak, tanı
konulması, hastanın başlangıç değerlerinin bilinmesi ve izlemde yararlanılması için, olanak varsa
aşağıdaki incelemeler yapılmalıdır:
Tam idrar incelemesi
Potasyum, sodyum, klor, BUN, kreatinin, ürik asit, kan şekeri, total kolesterol, HDL kolesterol,
LDL-Kolesterol, trigliserid düzeyleri
EKG
Telekardiyogram

Ayırıcı Tanı
Sekonder hipertansiyon, tüm olguların %5'ini oluşturur. Hasta 20 yaş ve altı veya 60 yaş ve
üstündeyse, karında üfürüm alınıyorsa, kan basıncı ataklar halinde yükseliyorsa, kan basıncı
yüksekliği aniden başlamış ve çok şiddetli (Tablo 1) seyrediyorsa ya da ilaç tedavisine yanıt
alınamıyorsa hasta sekonder hipertansiyon yönünden incelenmelidir.

Tedavi
Amaç kan basıncını kontrol altına alarak hedef organ hasarını önlemek ve varolan hasarın
ilerlemesini durdurmaktır. Komplike olmamış hipertansiyonun tanı ve tedavisi birinci basamakta
yapılmalıdır.
Hastaya hipertansiyon için risk faktörlerinin düzeltilmesi durumunda kan basıncının düzeltilebileceği
ve ya daha rahat kontrol edilebileceği anlatılmalıdır.

Yaşam Biçimi Değişiklikleri (İlaç Dışı Tedavi):
Kan basıncı yüksek olan hastaların tümüne hipertansiyon hakkında eğitim verilmeli ve yaşam
biçimi değişiklikleri önerilmelidir.
Yaşam biçimi değişiklikleri çoğu hasta için en az ilaç tedavisi kadar önemlidir:
Sigaranın bırakılması
İdeal vücut ağırlığına ulaşmak/gerekiyorsa kilo vermek
Düzenli egzersiz: Haftada 3-5 kez 45 dakikalık tempolu yürüyüş
Alkol tüketiminin azaltılması: Günde en çok 1-2 kadeh
Tuz alımının azaltılması, Potasyum alımının artırılması
Kolesterolden zengin besinlerden kaçınılması

İlaç Tedavisi
Yaşam biçimi değişiklikleri ile ilaç tedavisine başlanır.
Temel ilke bireyselleştirilmiş tedavidir. Eşlik eden kardiyovasküler risk faktörleri de göz önünde
bulundurulmalı ve tedaviyi planlamak için hastanın mutlak riski değerlendirilmelidir. Hastanın risk faktörleri
öncelikle ortadan kaldırılmalıdır.
İlaç seçiminde son öneriler hekimleri serbest bırakmakla birlikte öncelikle etkisi kanıtlanmış ve ekonomik
ilaçlar tercih edilmelidir.
Anjiyotensin dönüştürücü enzim (ACE) inhibitörleri denenmeden Anjiotensin Reseptör Blokerleri
başlanması tedavi maliyetini attıracaktır.

İlaç Seçimi:
Evre 1 Hipertansiyon: Diüretikler ile tedaviye başlanmalıdır, ancak kombine preperatlar veya Beta
blokerler(BB), Anjiyotensin dönüştürücü enzim inhibitörleri(ADE-İ) , Anjiotensin Reseptör Blokerleri (ARB),
Kalsiyum kanal blokeri (KKB) de verilebilir.

Evre 2 Hipertansiyon: Thiazid diüretikler ile kombine ilaçlar tercih edilir, Tiazide + ADE-İ veya ARB veya Beta
bloker veya KKB verilebilir.

Kan basıncı evreleri tedavi biçimleri.
Normal; sistolik kan basıncı <120, diastolik kan basıncı <80,yaşam biçimi değişiklikleri özendirilir.
Prehipertansiyon; sistolik kan basıncı 120-139, diastolik kan basıncı 80-89, yaşam biçimi değişiklikleri gerekir, eşlik eden hastalık yoksa anttihipettansif ilaç tedavisine gerek yok.
Evre 1; sistolik kan basıncı 140-159, diastolik kan basıncı 90-99, yaşam biçimi değişiklikleri gerekir, İlk tercih diüretiktir, ADE-İ, ARB, BB, KKB veya kombinasyon ilaçlar başlanabilir.
Evre 2;sistolik kan basıncı > 160, diastolik kan basıncı > 100, yaşam biçimi değişiklikleri gerekir, İlk tercih iki ilaçlı kombine ilaçlardır, thiazid diüretikler ile ADE-İ, ARB,
BB, KKB kombine edilebilir veya hazır kombine ilaçlar başlanabilir

Antihipertansif tedavide kullanılan ilaç gruplarının kontrendikasyonları.
Diüretikler (tiazid grubu) ; Diyabet, dehidratasyon, elektrolit bozuklukları, akut koroner olaylar, dislipidemi, gut
Beta blokerler; Astım, KOAH, Kalp bloku*, dislipidemi, periferik damar hastalığı, depresyon
ADE inhibitörleri, ARB ; Gebelik, hiperkalemi, bilateral renal arter darlığı
Kalsiyum antagonistleri (Nondihidropiridin grubu); Kalp bloku**, Konjestif kalp yetersizliği**

ADE inhibitörleri: Anjiyotensin dönüştürücü enzim (ACE) inhibitörleri
ARB: Anjiotensin reseptör blokerleri
* 2. ya da 3. derece AV blok
** 2. ya da 3. derece AV blok ve konjestif kalp yetersizliğinde verapamil ya da diltiazem kontrendikedir.
Tablo 2de yer almayan ilaçlar (santral etkili antihipertansifler, alfa blokerler ve doğrudan etkili vazodilatatörler)
hastanın uzmana sevk edilmesinde zorluk olan durumlarda birinci basamak hekiminin yakın gözlemi altında verilmelidir.

Hedef Kan Basıncı
Tüm hipertansiyon hastalarında; <140/90 mmHg
Diyabette; <130/80 mmHg
Proteinürili (böbrek yetmezliğinde >1 gram/24 saat); <125/75 mmHg

Özgül Tedavi Önerileri
Yaşam biçimi değişiklikleri %10'luk bir hasta grubu için tek tedavi iken, farmakolojiktedavi önerilen
hastalar için destek tedavi konumundadır.
Hipertansiyonlu hastaların %50'si 12 aylık izlemde ilaç kullanımını bırakmaktadır. Tedaviye uyuncu
artırmak amacıyla, uzun etkili ve tercihen tek dozda kullanılacak ilaç seçimi düşünülebilir. Tedaviye
uyuncun sağlanması en az ilaç seçimi kadar önemlidir.
Komplike olmayan hipertansiyonda, başka bir ilaç grubu için endikasyon yoksa veya bu ilaçların
kullanılması için sakınca bulunmuyorsa diüretikler, ADE inhibitörleri, ARBler ya da beta blokerler
tercih edilmelidir.
Hipertansiyonda tedaviye, seçilen ilacın en düşük dozu ile başlanmalıdır. Burada amaç yan etkileri
en düşük düzeyde tutmaktır. Kan basıncı kontrolü sağlanamazsa ve ilaç tolere edilebiliyorsa dozu
artırılır, tolere edilemiyorsa tedaviye ikinci bir ilaç eklenir. Halen kullanılmıyor ve kullanımı için
kontrendikasyon yoksa ilk ek ilaç seçeneği diüretikler olmalıdır.
İlk ilaç hiç tolere edilememiş veya hiç yanıt alınamamışsa tamamen bırakılır.

İlk İlaç Seçenekleri
Düşük dozlu, uzun etkili ve günde bir kez alınabilen bir ilaçla başlanır ve doz ayarlaması yapılır.
Düşük doz kombinasyonlar da uygun olabilir.

Hipertansiyona eşlik eden hastalık durumunda antihipertansif tedavide ilaç grubu seçimleri.

Hipertansiyona eşlik eden hastalık Yok
1. İlaç; Diüretik ve/veya ADE-İ veya ARB
1. Alternatif (ekleme ya da değişme); Beta blokerler
2. Alternatif; Kalsiyum kanal blokerleri

Hipertansiyona eşlik eden hastalık Astım, KOAH
1. İlaç; ADE-İ veya ARB
1. Alternatif; Kalsiyum kanal blokerleri
2. Alternatif; Diüretik

Hipertansiyona eşlik eden hastalık Aritmi
1. İlaç; Beta bloker
1. Alternatif; Verapamil veya Diltiazem

Hipertansiyona eşlik eden hastalık Diabetes mellitus (DM)
1. İlaç; Diüretik ve ADE-İ
1. Alternatif; Diüretik ve ARB

Hipertansiyona eşlik eden hastalık DM+mikroalbüminüri
1. İlaç; ARB
1. Alternatif; ADE inhibitörleri

Hipertansiyona eşlik eden hastalık Anjina pektoris/ miyokard enfarktüsü sonrası
1. İlaç; Beta blokerler ve/veya ADE-İ
1. Alternatif; Kalsiyum kanal blokerleri
2. Alternatif; Diüretik

Hipertansiyona eşlik eden hastalık Kalp Yetmezliği
1. İlaç; ADE-İ veya ARB ve/veya diüretik
1. Alternatif; Beta blokerler



Tablo 4. Antihipertansif tedavide kullanılacak örnek ilaçlar.

Diüretikler
İndapamid; Başlangıç: 1,5-2,5 mg/gün sabahları tek doz ,İdame: 2,5 mg/gün

Beta blokerler
Atenolol; Başlangıç: 25-50 mg/gün, tek doz, İdame: 25-100 mg/gün
Metoprolol Başlangıç: 50 mg/gün, tek doz İdame: 50-200 mg/gün

Diğer beta blokerler ; Bisoprolol, Pindolol, Asebutolol, Propranolol, Karvediol(a+b)

ADE inhibitörleri (Yaşlılarda, böbrek yetmezliği olanlarda ve diüretikle birlikte kullanılıyorsa verilen günlük dozların yarısını kullanınız.)
Enalapril; Başlangıç: 5-10 mg/gün, tek doz İdame: 10-20 mg/gün
Lisinopril; Başlangıç: 5-10 mg/gün, tek doz, İdame: 5-20 mg/gün
Ramipril; Başlangıç: 2,5-5 mg/gün tek doz İdame: 2,5-10 mg/gün
Diğer ADE inhibitörleri; silazapril, benazepril, perindopril, fosinopril, trandolapril, kinapril.

Anjiyotensin Reseptör Blokerleri
Losartan; Başlangıç: 50-100 mg/gün, tek doz, İdame: 50-100 mg/gün
Valsartan; Başlangıç: 80-160 mg/gün, tek doz, İdame: 80-160 mg/gün
Diğer leri; İrbesartan,Telmisartan, Kandesartan.

Kalsiyum Kanal Blokerleri
Nifedipin (kontrollü salınımlı); Başlangıç: 30-60 mg/gün, tek doz, İdame: 30-90 mg/gün
Nitrendipin; Başlangıç: 10-80 mg/gün, 2 doza bölünerek, İdame:10-80 mg/gün
Amlodipin ya da Felodipin; Başlangıç: 5mg/gün, tek dozda, İdame: 5-10 mg/gün.
Diğerleri; İsradipin, Lasidipin, Nisoldipin.

Kombine İlaç Tedavisi:
Kan basıncının tek ilaçla kontrol altına alınamadığı durumlarda aşağıdaki kombinasyonlar önerilir:
Diüretik + Beta bloker
ADE inhibitörü + Diüretik
ARB + Diüretik
Kalsiyum antagonisti + ADE inhibitörü
Kalsiyum antagonisti + ARB
Kalsiyum antagonisti (dihidropiridin türevi) + Beta bloker
ADE inhibitörü + Diüretik + Kalsiyum antagonisti
ARB + Diüretik + Kalsiyum antagonisti

Özel Durumlar:
İzole Sistolik Hipertansiyon: Diyastolik kan basıncı 90 mmHg’nın altında iken sistolik kan
basıncının 140 mmHg veya üstünde olmasıdır. Özellikle yaşlılarda sık gözlenir ve mutlaka tedavi
edilmelidir. İlk seçenek ilaçlar tiazid diüretikler ve uzun etkili kalsiyum antagonistleridir.

Gebelikte Hipertansiyon: Hasta önceden antihipertansif tedavi alıyorsa ADE inhibitörleri ve
anjiotensin reseptör antagonistleri dışındaki ilaçlarına devam edilir. Gebelikte yeni ortaya çıkan
hipertansiyon vakaları sevk edilmelidir. Sevk edilemediği durumlarda alfa-metildopa veya hidralazin
kullanılabilir.

Çocukluk Çağında Hipertansiyon: Büyük oranda sekonder hipertansiyon grubunda olduğu için
birinci basamakta tedavisi önerilmez.

Hipertansif Acil Durumlar: Hasta yüksek kan basıncı değerleri ile semptomsuz ya da hafif
semptomlarla başvurduğunda kan basıncı kontrolü çok acil değildir. Yüksek kan basıncı değerlerini
aniden düşürmekten kaçınılması, birkaç saat içinde kontrol altına alınması önerilir (özellikle
nörolojik semptomları olan hastalarda). Bu amaçla kaptopril 25-50 mg çiğnetilerek verilir. Devamında
hastanın almakta olduğu ilaç ek doz şeklinde ya da yeni bir ilaçla kombine edilerek hipertansiyon
tedavisine devam edilir. Sakıncaları nedeni ile dilaltı nifedipin tedavisinden kaçınmalıdır.
Hasta, yüksek kan basıncı değerleri ile birlikte gelişmiş ensefalopati (baş ağrısı, huzursuzluk,
konfüzyon), akciğer ödemi, kararsız angina, miyokard enfarktüsü, intrakraniyal kanama ya da
akut böbrek yetmezliği sorunlarıyla gelmişse tedavi acildir. Parenteral tedavi ve sorunların kontrolü
için hasta sevk edilmelidir.

İzlem
Hastaya, tedavi başlandıktan sonra 5-7. günlerden itibaren ev koşullarında en az 4-5 günlük
kan basıncı değeri izlemi önerilir. Hasta kan basıncı kontrol altına alınana kadar 15-30 günde bir
görülmelidir. Bu kontrollerde hastanın evde yaptığı izlem sorulmalı ve kan basıncı ölçülmelidir.
İlaçların etkinlik ve yan etkilerin değerlendirilmesi bu kontrol sırasında yapılmalıdır.
Kan basıncı kontrolü sağlandıktan sonra, komplike olmayan hastaların kan basınçları 6 ayda bir
kontrol edilmeli ve hedef organ hastalıkları yönünden değerlendirme (tam idrar incelemesi, potasyum,
sodyum, klor, BUN, kreatinin, ürik asit, EKG) yapılmalıdır.
Komplike olan hastalar ise (Kalp yetmezliği, Diyabet vb) 3 ayda bir bu değerlendirmeleri yaptırmalıdırlar.
Hastaya ilacının düzenli kullanımı ve yaşam biçimi değişiklikleri hatırlatılmalıdır. Yapılan çalışmalarda
hastanın ilacını düzenli olarak alması büyük ölçüde hekimin hastaya hastalığını, hastalığının
sonuçlarını ve tedaviyi anlaşılır biçimde anlatmasına bağlıdır, bu nedenle hastanın bilgilendirilmesi
büyük önem taşır.

Sevk Ölçütleri
Üç ilaca rağmen kontrol edilemeyen hipertansiyon vakaları
İntravenöz tedavi gerektiren hipertansif acil durumlar
Gebelikte ortaya çıkmış hipertansiyon vakaları
Çocukluk çağındaki hipertansiyon vakaları
A ğ ı r hedef organ hasarı ya da klinik sorunlarla seyreden hipertansiyon vakaları
Sekonder hipertansiyon şüphesi olan hastalar sevk edilmelidir.

Kaynaklar
1. 1999 World Health Organization- International Society of Hypertension Guidelines for the
Management of Hypertension. Journal of Hypertension 1999;17:151-83.
2. The Seventh Report of the Joint National Committee on Detection, Evaluation and Treatment
of High Blood Pressure (JNC-VII). JAMA 2003;287;2560-2572.
3. The sixth report of the Joint National Committee on Detection, Evaluation and Treatment of High
Blood Pressure (JNC-VI). Arch Intern Med 1997;152: 2413-46.
4. The Treatment of Hypertension in Adult Patients with Diabetes, Diabetes Care 2002;25:134-47.
5. STOP Hypertension 2, Lancet 1999;354:1751-56.
8. Heart Outcomes Prevention Evaluation (HOPE) Study, NEJM 2000;342:145-53.
9.
Onat A, ed. TekHarf Çalışması, Türk Erişkinlerinde Kalp Sağlığı, Risk Profili ve Kalp Hastalığı,
İstanbul: Ohan Matbaacılık, 2000.
10.American Diabetes Association. Treatment of Hypertension in Adults with Diabetes, Diabetes
Care 2002;25, 71-73.
Kaynak : Sağlık Bakanlığı Tanı Tedavi Rehberi


İlacabak Logo


Önemli Uyarı : İlacabak.com Sitemizde ilaç satışı, ilaç temini veya ilaç promosyonu gibi bir faaliyetimiz yoktur. Ayrıca sitemiz üzerinde tıbbi konularda yardım veya danışma hizmeti de verilmemektedir. Sitede yer alan tüm bilgiler hasta ve doktorların ilaçlar hakkında bilgi sahibi olması için hazırlanmıştır. Sitemizdeki bilgilerin eksik veya güncellenmemiş olmasından sitemiz yasal sorumluluk altında değildir. Siteye giren kullanıcılarımız bu koşulları kabul etmiş sayılır. İlaç kullanmadan önce, lütfen doktorunuza danışınız.

İlacabak sosyal medyada :
İlacabak Twitter Sayfası İlacabak İnstagram Sayfası İlacabak Facebook Sayfası

© 2005 - 2022 İlacabak.com. Her hakkı saklıdır.