Depresyon

DEPRESYON
Depresyon kişisel, mesleksel, ailesel ve sosyal ağır komplikasyonları olan bir hastalıktır.
Yaşam boyu gelişme olasılığı kadınlarda %10-25, erkeklerde %5-12dir. Her yaşta
görülebilir ve tekrarlama riski yüksektir.
Diabetes mellitus, miyokard enfarktüsü, kanser, inme, hipotiroidi gibi bazı bedensel
hastalıklar ve alkol-madde bağımlılığı depresyona eşlik edebilir ve/veya yol açabilir.
Oral kontraseptif ve kortikosteroidler başta olmak üzere pek çok ilaç depresyona neden
olabilir. Depresyonlu hastalar sıklıkla, fiziksel yakınmalarla psikiyatristten önce birinci
basamak hekimine başvurur.
Özellikle erkekler ve yaşlılarda, ölümle sonlanan, depresyonla ilgili intihar girişimi
çoktur. İntihar düşüncesi, eğilimi ve girişiminin pratisyen hekim tarafından özellikle
değerlendirilmesi gereklidir.

Tanı
BELİRTİLER
1.GRUP
* Çökkün duygudurum - üzüntü hali
* İlgi kaybı / zevk alamama
2.GRUP
Güçsüzlük / enerji kaybı
Uyku bozukluğuuykusuzluk/çok uyuma
Dikkat toplayamama- kararsızlık
İştah bozukluğukilo alma veya kaybı
Psikomotor yavaşlama veya hızlanma
Değersizlik ve yetersizlik düşünceleri
İntihar düşüncesi
* En az biri birinci gruptan olmak üzere, sayılan belirtilerden beşi, en az iki hafta süre
ile işlevselliği bozacak derecede varsa tanı konulur.

Ayırıcı tanı
Madde ve ilaç kullanımının yol açtığı duygudurum bozukluğu
Demans
Uyum bozukluğu
Anksiyete bozuklukları
Travma sonrası stres bozukluğu
Kişilik bozuklukları
Yaş
Şizofreni ve şizoaffektif bozukluk
Bipolar affektif bozukluk

Tedavi
Tedavide etkinin haftalar içinde ortaya çıkacağı açıklanıp hastaya sabırlı olması
söylenir ve tedavi süresince yaşamıyla ilgili önemli kararlar almaması önerilir.
İlaç tedavisine başlamadan önce mutlaka alkol kullanımı sorulmalıdır. Alkol kullanan
hastada, antidepresan ilaçlarla alkolün aditif etkileşebileceği göz önünde bulundurulmalı
ve hasta uyarılmalıdır. Yan etkiler (örneğin; ilaca bağlı cinsel yetersizlik, iştahsızlık,
ağız kuruluğu, kabızlık) hakkında ayrıntılı bilgi verilir. Bu yan etkilere bir ölçüde tolerans
gelişebileceğinden hastaya tedaviye devam etmesi önerilir.
Depresyonun yanı sıra fiziksel bir rahatsızlık varsa tedavi edilmesi gereklidir.
Hasta önceki depresyon atağında kullanılan antidepresandan yarar görmüşse tedaviye
aynı ilaçla başlanması önerilir.
Tedaviye tek ilaçla başlanır. Doz düşük olarak başlanıp aşamalı olarak arttırılır. Yaşlı
hastaların tedavisinde doz azaltımı gerekmektedir (Yaşlılarda senkop olasılığına dikkat
edilmelidir). Mümkün olduğu kadar kısa sürede terapötik doza ulaşmak önemlidir.
İlaçlar arasında etkinlik yönünden değil, yan etkileri açısından fark vardır. Trisiklik
antidepresanların antikolinerjik, serotonin geri alım inhibitörlerlerinin (SSRI) cinsel
fonksiyonlar ve uyku üzerine yan etkileri daha çoktur.
Trisiklik antidepresanlarla tedavi düşünülüyorsa olası yan etkiler açısından ayrıntılı
değerlendirme yapılmalıdır. Epileptik, kalp sorunu olan, yaşlı ve yan etkileri tolere
edemeyen hastalarda SSRI tercih edilmelidir. Trisiklik antidepresanların tedavi dozuna
ulaşımı en az 2 hafta gerektirdiği için SSRI tercih edilebilir.
SSRI grubunda başlangıç ve tedavi dozu genellikle aynıdır. Diğer grup ilaçlarda ise
düşük dozdan başlanarak 7-14 günde tedavi dozuna ulaşılır. Tedaviye yanıt 3-6 haftada
gözlenir, ancak yanıt 8 haftaya kadar uzayabilir. Semptomlar kaybolduktan sonra, tedaviye
aynı dozda en az altı ay devam edilmelidir. Sonra dozlar azaltılarak kesilir.

İzlem
Hasta tedavi başladıktan bir hafta sonra yan etki, en az üç hafta sonra da ilaç etkinliği
açısından kontrol edilmelidir. Sonraki izlem sıklığı hastanın durumuna göre ayarlanır.
Tedavinin bitiminde doz azaltılarak kesilmelidir.

Sevk
İntihar riski
Şüpheli tanı veya eşzamanlı başka psikiyatrik bozukluk
Terapötik doza ulaşılmasını izleyen sekiz hafta sonunda tedaviye dirençli depresyon
veya antidepresanlara yetersiz yanıt
Psikotik bulguların varlığı
Aile desteğinin yetersiz olması
Bipolar bozukluk (öyküde mani veya hipomani atağı)
Antidepresan tedavi ile komplike olmuş anlamlı fiziksel rahatsızlıkların olması
Gebelik ve laktasyon döneminde olma
Çocukluk çağı depresyonu
Hafif belirtilerle seyreden, ilaç tedavisi gerektirmeyen, genellikle süregen depresif
durumların tedavisi için psikoterapi amaçlanması
Alkol-madde bağımlılığı
durumlarında hasta sevk edilmelidir.

TRİSİKLİK ANTİDEPRESANLAR
Amitriptilin;
başlangıç 75 mg/gün (yaşlılarda ve ergenlerde 30-75 mg/gün) bölünmüş dozlarda veya tek gece dozu ile.
idame; Gerektikçe aşamalı olarak arttırılır (2 hafta içinde 25 mglık artırımlarla). Max 150 mg/gün
İmipramin;
başlangıç 75 mg/gün, bölünmüş dozlarda Yaşlılarda 10 mg/gün.
idame; basamaklı arttırılarak 50-100mg/gün, Yaşlılarda 30-50 mg/gün, 2 hafta içinde 25 mglık artırımlarla. Max 150 mg/gün.
Klomipramin;
başlangıç 10 mg/gün bölünmüş dozlarda veya tek gece dozu ile
idame; 30-150 mg/gün, Max 250 mg/gün.

TRİSİKLİK BENZERİ ANTİDEPRESANLAR
Mianserin;
başlangıç 30-40 mg/gün, Yaşlılarda 30 mg/gün
idame; Gerektikçe basamaklı olarak arttırılır. Olağan doz aralığı 30-90 mg/gün, Max 90 mg/gün.
Tianeptin;
başlangıç 3x12,5 mg/gün.
idame; 3x12,5 mg/gün, Max 37,5 mg/gün
Trazadon;
başlangıç 150 mg/gün, Yaşlılarda 100 mg/gün
idame; Yemekten sonra ya da gece tek doz 300 mg/güne kadar çıkılabilir. Max 300 mg/gün.

GERİ DÖNÜŞÜMLÜ MAO İNHİBİTÖRÜ
Moklobemid;
başlangıç Genelde bölünmüş dozlarda Yemeklerden sonra 300 mg/gün
idame; Yanıta göre doz ayarlanır. Olağan doz aralığı 150-600 mg/gün. Max 600 mg/gün.

SEÇİCİ SEROTONİN GERİ ALIM İNHİBİTÖRLERİ
Fluvoksamin ;
başlangıç 100 mg/gün akşam dozu.
idame; 100 mg/gün üstü dozlar bölünerek uygulanır. 4 hafta içinde sonuç alınmazsa 50 mg/gün artırımlarla etki çıkana ya da en yüksek doza kadar yükseltilir. Max 300 mg/gün.
Fluoksetin;
başlangıç 20 mg/gün
idame; 20 mg/gün. Max 60 mg/gün.
Paroksetin;
başlangıç Her sabah 20 mg
idame; 10 mglık basamaklarla doz artırılır. Max 50 mg/gün, Yaşlılarda 40 mg/gün.
Sertralin;
başlangıç 50 mg/gün
idame; 50 mglık basamaklarla en yüksek doza kadar çıkılır, sonra olağan idame dozu olan 50 mg/güne inilir. Max 200 mg/gün.
Sitalopram;
başlangıç 20 mg/gün
idame; Sabah veya akşam tek doz 20 mg/gün. Max 60 mg/gün, Yaşlılarda 40 mg/gün.

SEROTONİN-NORADRENALİN GERİ ALIM İNHİBİTÖRLERİ
Venlafaksin;
başlangıç; 75 mg/gün iki doza bölünerek, ağır olgularda 150 mg/gün iki doza bölünerek
idame; 75 mg/gün iki doza bölünerek, ağır olgularda 150 mg/gün iki doza bölünerek. 2-3 günde bir 75 mglık artırımlarla 375 mg/güne kadar çıkılabilir.
Nefazodon;
başlangıç 2x100 mg/gün
idame; 5-7 gün sonra 2x200 mg/gün. Aşamalı olarak en fazla 2x300 mg/gün, Yaşlılarda 2x100-200 mg/gün.

DİĞER
Mirtazapin;
başlangıç 15 mg/gün, gece yatarken
idame; Yanıta göre gece yatarken ya da bölünmüş iki dozda alınmak üzere 45 mg/güne kadar çıkılır. Max 45 mg/gün.

İlaçlar aşamalı olarak azaltılarak kesilir.
Antidepresanlar bir kutudan fazla reçete edilmemelidir.

Kaynaklar
1. Kaplan H, Sadock B. Comprehensive Textbook of Psychiatry. 6th ed. Baltimore: Williams and Wilkins,
2000.
2. Öztürk MO. Ruh Sağlığı ve Bozuklukları. Ankara: Nobel Tıp Kitabevleri, 2001.
3. American Psychiatric Association. Practical Guidelines for Major Depressive Disorder in Adults. Am J
Psychiatry. 1993;150 (suppl 4).
4. Shatzberg AF , Nemeroff CB. 2nd ed. American Psychiatric Press, 1998.
5. Ebert MH, Loosen PT, Nurcombe B. Current Diagnosis and Treatment in Psychiatry. McGraw Hill, 2000.
6. Kayaalp SO. Türkiye İlaç Kılavuzu 2001 Formüleri: İstanbul: Turgut Yayıncılık, 2001.
7. Kaplan HI, Sadock BJ, Grebb JA. Synopsis of Psychiatry. 7th ed. Baltimore: Williams and Wilkins, 1994.

Kaynak : Sağlık Bakanlığı Tanı Tedavi Rehberi