Akut Astım Atağı

AKUT ASTIM ATAĞI

ERİŞKİNDE AKUT ASTIM ATAĞI

Tanı

Klinik özellikler
Dispne;
hafif atakta yürürken, orta atakta konuşurken, ağır atakta dinlenirken bile.
Konuşma
hafif atakta cümlelerle, orta atakta birkaç cümlecikle, ağır atakta kelimelerle.
Pozisyon
orta ve ağır atakta oturmayı tercih eder.
Yardımcı solunum kasları
orta ve ağır atakta solunuma katılır.
Vizing
hafif atakta yalnızca ekspiryum sonunda, orta atakta tüm ekspiryum boyunca, ağır atakta uzaktan da duyulabilen, tüm inspiryum ve ekspiryum boyunca süren vizing var.Daha ağır olgularda sessiz akciğer, siyanoz.

Bulgular
Solunum sayısı
Artmıştır.Ağır atakta >30/dk.
Nabız
hafif atakta <100/dk, orta atakta 100-120/dk, ağır atakta >120/dk.
PEF Zirve ekspiratuvar akımı (peak expiratory flow)
hafif atakta >%80, orta atakta %60-80, ağır atakta < %60.
Oksijen satürasyonu
hafif atakta >%95, orta atakta %90-95, ağır atakta < %90.

Tedavi

Kısa etkili beta-2 agonist (salbutamol veya terbutalin)
Hafif atakta; Salbutamol 2-4 püskürtme (puf), İlk saatte 20 dakikada bir en fazla 3 kez, Sonra 4-6 saatte bir yinelenerek 24-48 saat devam edilebilir.
Orta atakta; Salbutamol 2-4 püskürtme veya nebulizatörle 2,5 mg. ilk saatte 20 dakikada bir, en fazla 3 kez, sonra duruma göre 1-4 saatte bir yinelenebilir.
Ağır atakta; Nebulizatörle 2,5 mg salbutamol 20 dakikada bir yinelenerek veya 0,15-0,3 mg/kg sürekli.

Prednisolon veya eşdeğeri
Hafif atakta; Alıyorsa, inhaler steroid dozu iki katına çıkarılır.
Orta atakta; 0,5-1 mg/kg/gün sistemik olarak verilir.
Ağır atakta; 1-2 mg/kg/gün (60-80 mg/gün) İV uygulanır.

Oksijen; Nazal kanülle 2-4 l/dk veya maske ile 4 l/dk.
OKSİJEN SATÜRASYONU %90 IN ÜSTÜNE ÇIKARILAMIYORSA HASTA ACİL OLARAK SEVK EDİLMELİDİR.

ÇOCUKTA AKUT ASTIM ATAĞI

Tanı
Klinik özellikler yetişkin ile aynı.

Bulgular
Kalp tepe atımı
hafif atakta yaşa göre normal, orta atakta <140/dk, ağır atakta >140/dk.
Solunum sayısı
hafif atakta normal, orta atakta 40-50/dk, ağır atakta >50/dk.
Çekilme (retraksiyon)
hafif atakta yok,orta ve ağır atakta var.
Beslenme güçlüğü
hafif atakta yok, orta atakta var, ağır atakta beslnemiyor.
PEF ve Oksijen satürasyonu yetişkin ile aynı.

Tedavi

Hızlı etkili beta-2 agonist (salbutamol veya terbutalin)
Hafif atakta; Salbutamol nebulizatörle 0,15 mg/kg/doz, en çok 5 mg/doz veya 2-4 püskürtme İlk saatte 20 dakikada bir, en çok 3 kez, daha sonra 4-6 saatte bir yinelenerek 24-48 saat devam edilebilir.
Orta ve ağır atakta; Salbutamol nebulizatörle 0,15 mg/kg/doz, en çok 5 mg/doz veya 2-4 püskürtme İlk saatte 20 dakikada bir, en çok 3 kez, daha sonra 1-4 saatte bir 0,1-0,15 mg/kg/doz veya 2-4 püskürtme.

Prednisolon veya eşdeğeri
Hafif atakta; alıyorsa, inhaler steroid dozu iki katına çıkarılır.
Orta ve ağır atakta; 1-2 mg/kg/gün (en çok 60 mg/gün) sistemik olarak verilir. Ancak, status astmatikus söz konusuysa; Metilprednisolon 1 mg/kg, ven içine 6 saat aralarla 48 saat süreyle verilir, sonra PEF >%70 olana dek 1-2 mg/kg/gün (en çok 60 mg/gün) dozda devam edilir.

Oksijen
Nazal kanülle 2-4 l/dk veya maske ile 4 l/dk.
OKSİJEN SATÜRASYONU %90 IN ÜSTÜNE ÇIKARILAMIYORSA HASTA ACİL OLARAK SEVK EDİLMELİDİR.

Akut astım atağında tedavinin amacı hava yolu tıkanıklığının ortadan kaldırılması ve
hipokseminin düzeltilmesidir.
Atak tedavisinin temelini yüksek dozda verilen kısa etkili beta-2 agonistler ve sistemik
steroidler oluşturur.
Kısa etkili beta-2 agonistler ölçülü doz inhaler, aracı tüp (spacer) veya nebulizatörle
verilir.
Metilprednisolon, hasta alabiliyorsa ağızdan, değilse ven içine 2-4 doza bölünerek
verilir.

Sevk
Yaşamı tehdit edici ağır atak geçiren erişkin ve çocuk hastalar, ilk tedavi girişimi ertesinde
İlk tedavi girişimine karşın, bir saat sonunda PEF değeri %70 in üstüne çıkmayan
hastalar, atağın ağırlığına bakılmaksızın
Ölçülebiliyorsa, oksijen satürasyonu %90 ın üstüne çıkarılamayan hastalar sevk
edilmelidir.

Kaynaklar
1. Bavbek S, Güç MO, Kalpaklıoğlu AF. Ulusal Verilerle Astma. Kalyoncu AF, Türktaş H.,ed., Ankara: Kent
Matbaası, 1999.
2. International Pediatric Asthma Consensus Group. Third International Pediatric Consensus Statement on
the Management of Childhood Asthma. Pediatric Pulmonology; 1998;25:1-17.
3. Global Initiative For Asthma (Global Strategy for Asthma Management and Preventation, NIH, 2002,
www.ginasthma.com).
4. Toraks Derneği Ulusal Astım Tanı ve Tedavi Rehberi, İstanbul, 2000, www.toraks.org.tr
Kaynak : Sağlık Bakanlığı Tanı Tedavi Rehberi