Dismenore

DİSMENORE
Dismenore ağrılı adet görme durumudur. Ağrı aralıklı, kramp tarzında, suprapubik
bölgede yoğunlaşmış olup zaman zaman bulantı, kusma, ishalle birliktedir. Dismenore
adölesanlarda %60, erişkinlerde %45 oranında görülür.
Primer dismenorede organik bir neden yoktur; ağrı endometriyal prostaglandin
salıverilimiyle ilişkilidir. Ağrı genellikle menarşla ya da menarştan birkaç yıl sonra,
ovülatuvar siklusların yerleşmesiyle başlar. Adetten birkaç saat önce başlayan ağrı
iki-üç gün sürer.
Sekonder dismenorede endometriyoz, uterus ve vajinanın doğumsal anomalileri,
servikal stenoz, adenomiyoz, over kisti, pelvik yapışıklık, rahim içi araç, pelvik enfeksiyon
ve tümör gibi organik bir neden vardır.

Tanı
Temel semptom kramp tarzı pelvik ağrıdır. Ayrıca bel ağrısı, baş ağrısı, bulantı,
kusma, ishal, çarpıntı ve halsizlik görülebilir.
Primer dismenorede fizik muayene normaldir. Tanı öykü, ağrının periyodik özelliği
ve altta yatan bir neden saptanmamasıyla konur.
Sekonder dismenorede ağrı adetten bir-iki hafta önce başlar ve adetin bitiminden
sonra birkaç gün sürer. Fizik muayenede duyarlık ve patolojik bulgu olabilir. Kesin
tanı için ileri inceleme gerekir.

Ayırıcı Tanı
Ektopik gebelik, tamamlanmamış düşük ve üriner enfeksiyon düşünülmelidir.

Tedavi
Primer dismenorede temel amaç ağrının giderilmesidir. Tedavide prostaglandin sentaz
inhibitörü özelliği taşıyan steroid olmayan antienflamatuvar ilaçlar ya da ovülasyonu
baskılayan kombine oral kontraseptifler kullanılır. Steroid olmayan antienflamatuvar
ilaçlar olguların %80inde etkindir.
Uygulamada, bunlardan ibuprofen , naproksen sodyum ve mefenamik asit kullanımı
önerilir. İlaca menstrüasyondan 1-2 gün önce başlanmalı ve birkaç gün kullanılmalıdır.

İbuprofen : İlk seçilecek ilaçtır. 1.200-1.800 mg/gün (en çok 2.400 mg/gün), üç doza bölünerek, tercihen tok karnına alınır.
Mefenamik asit : İkinci seçilecek ilaçlardandır. 1.500 mg/gün, üç doza bölünerek alınır.
Naproksen sodyum : İkinci seçilecek ilaçlardandır. Başlangıçta 500-575 mg, sonra gerekirse 6-8 saatte bir 250-275 mg (en çok 1.250 mg/gün) alınır.
Diflunisal : Üçüncü seçilecek ilaçlardandır. 1.000 mglık yükleme dozundan sonra 12 saatte bir 500 mg alınır.
Flurbiprofen : Üçüncü seçilecek ilaçlardandır. 100 mg başlangıç dozu ertesinde, 4-6 saatte bir 50-100 mg (en çok 300 mg/gün) alınır.
Ketoprofen : Üçüncü seçilecek ilaçlardandır. 150 mg/gün üç doza bölünerek günde en çok 200 mg alınır.

İlaç her adet döneminde kullanılmalıdır. İlaç seçimi ve doz değişikliği üç aylık
uygulama değerlendirilmeden yapılmamalıdır.
Sekonder dismenorede tedavi mutlaka altta yatan nedene göre yapılmalıdır.

Sevk
Tedaviye yanıt alınamayan primer dismenore olguları ve sekonder dismenoreli olduğu
düşünülen hastalar sevk edilmelidir.

Kaynaklar
1. Zhang WY, Li Wan Po A. Efficacy of Minor Analgesics in Primary Dysmenorrhea: A Systematic Review.
Br J Obstet Gynaecol. 1998;105: 780-9.
2. Barbieri RL. Dysmenorrhea. Barbieri RL, Berga SL, DeCherney AH, et al, ed. Gynecology in Primary
Care: A Step-by-Step Approach. New York: Scientific American Medicine, 1999:1-6.
3. Brown CS, Freeman EW, Ling FW. An Update on the Treatment of Premenstrual Syndrome. Am J. Man
Care. 1998; 4: 115-24.
4. Mehta DK, ed. British National Formulary, Nr 42. London:British Medical Association and Royal
Pharmaceutical Society of Great Britain, 2001.
5. Premenstrual Syndrome. Clinical Management Guidelines for Obstetrician-gynecologists. ACOG Practice
Bulletin No 15, April 2000.

Kaynak : Sağlık Bakanlığı Tanı Tedavi Rehberi